Concepts necessary for Luganda discourse on the Universe

Template:Charles Muwanga

The Discourse on the Universe (Obwengula) in Luganda.

Any discourse on the science of the universe or the cosmic arrangement in Luganda requires the following concepts:

• Obwengula The Universe

• Nabire Nebular • Ekire nabire The Nebular Cloud

• Amasoboza Energy

• Ekikuubagano Friction

• Okubwatuka okunene Big Bang

• Emikka/ggaasi Gases

• Seng’endo Heavenly bodies or Celestial bodies

• Enjuba (Emmunyenye) Obutabalika Trillions Of Suns (Stars)

• Ebisinde Galaxies

• Ebisinde obutabalika Trillions of Galaxies

•Enjuba Suns=Stars •Emunnyenye Stars=Distant Suns

• Enkulungo Planets • Ebyebulungulo Magnetic Or Gravitational Fields • Ebibulungulo Satellites

• Ebibulungulo by’enjuba Solar Satellites, Enkulungo •Omwezi Moon • Ebibulungulo by’enkulungo Planetary Satellites

• Ekibulungulo ky’obutonde Natural Satellite

• Ebibulungulo ebinonooze Engineered (Artificial) Satellites

• Amasoboza Energy

• Obuziba oba Atomu Atoms

• Obutoffaalikazimbakintu The building blocks of Matter

• Okutomeggana kwa kemiko Chemical Reactions • Molekyo Molecule • Ebipooli/ebitooli Chemical Compound

• Ebipooli eby’ekika ekya kemiko Chemical Compounds • Endagakintu Elements

• Ensengekera y’enjuba eya semufu A Supernova Solar System

• Okuweweenyuka okwetoloovu Spinning

• Okwenyiga ekiddamunda Contraction

• Okwesikira munda Contraction

• Empalirizo esikira mu makkati Centripetal Force

• Empalirizo eyewaggula ku makkati Centrifugal Force

• Ekisiisi y’enkulungo Planetary Axis

• Akatoffaalikazimbakintu The Building Block Of Matter

• Ekimette /Ekintu /ekitonde Anything, matter, substance,

• Olusekkati lw’enkulungo Planetary axis

• Ekisiisi y’Ensi The earth’s axis

• Olusekkati lw’ensi The earth’s axis

• Obukulungo Planetoids

• Enkulungo Planets/ sphere

• Ekikulungo Hemisphere • Obwekulungirivu Spherical in nature

• Ekintu ekyekulungirivu Something spherical

• Enkula ennetoloovu Circle

• Obwotoloovu Circumference

• Ekintu ekyetoloovu Something circular

• Yikweta Sun’s equator

• Obwebulungirivu Perimeter